Volkskrant: 20 maart 2006. Monumenten voor collectieve
rouw. Getroffenen willen erkenning van samenleving
Margreet Vermeulen: Voor tal van slachtoffers worden gedenkplaatsen
ingericht. Die komen tegemoet aan de behoefte aan collectieve rouw,
en aan rituelen. Maar niet iedereen is ervan gecharmeerd. Politiemensen
die tijdens hun werk om het leven zijn gekomen, hebben vanaf morgen
een eigen monument: de Tuin der Bezinning in Warnsveld. Het monument
past in een reeks van nieuwe gedenkplaatsen die de afgelopen jaren
zijn opgericht voor verkeers-slachtoffers, doodgeboren kinderen, slachtoffers
van geweldsmisdrijven en mensen die overleden aan kanker. Elk leed
zijn eigen monument?
Sommige cultuurwatchers gruwen ervan. Henri Beunders bijvoorbeeld,
hoogleraar maatschappij, media en cultuur. 'Al die monumenten zeggen
één ding: we kunnen het niet hebben. We kunnen het niet
verwerken. De dood wordt gezien als iets onrechtvaar-digs, want de
mens wil zelf aan de knoppen van het leven en zijn lijf zitten, desnoods
perfectioneren met behulp van de plastisch chirug, en daar horen verkeersongevallen
en nare ziektes en andere ellende niet bij.'
Veel nieuwe gedenkplaatsen zijn volgens Beunders ook een uiting van
protest. Tegen het verkeer of tegen andersoortige onveiligheid. 'En
men wil anderen dwingen daar kennis van te nemen'.......Volgens Henri
Beunders eindigt het er nog mee dat we op elke hoek van de straat
een gedenkteken, beeld of ander monument hebben staan. 'Hier is Pietje
overleden en daar is Jantje heengegaan. We komen in een dodenrijk
te leven. Dat is niet de bedoeling. We herdenken de oorlog ook een
dag per jaar en op de andere 364 dagen niet. Het is slecht om almaar
achterom te kijken.'
Theo Gerritsma van Korrelatie vindt dat zwaar overdreven. 'Er staat
lang niet op elke hoek een monument. Ik verwacht ook een verschuiving
van de straat naar internet. Internet leent zich heel goed voor het
oprichten van herdekingssites en monumenten.'
Overzicht
van plaatsen met collectieve rouwmonumenten
Volkskrant: 24 maart 2006. Boekbespreking: Vredig en verzorgd
voor de laatste reis
Arno Haijtema: De New Yorkse fotografe Elizabeth Heyert noemt ze The
Travelers ('de reizigers'). Ze zijn allemaal gekleed op hun paasbest,
alsof ze naar een feest gaan. Ze zijn allemaal zwart. Ze hebben een
vredige uitdrukking. Dikwijls speelt een glimlach om hun mond. En
ze zijn onmiskenbaar dood.
Heyert portretteerde in een jaar een dertigtal doden bij de zwarte
begrafenisondernemer Isaiah Owens, wiens uitvaartcentrum is gevestigd
in het voormalige getto Harlem. Door een krantenartikel raakte de
(blanke) Heyert geïnteresseerd in de bijzondere, snel verdwijnende
begrafenisrituelen van de zwarte gemeenschap in Harlem. Ze kwam in
contact met Owens, wiens bedrijf de slogan Where Beauty Softens your
Grief voert, en won zijn vertrouwen.
Owens vertelde Heyert over de uit het zuiden van de Verenigde Staten
afkomstige traditie om de doden in prachtige kleren te steken, te
behangen met sieraden, kortom optimaal te soigneren voor hun laatste
reis. De gedachte erachter is dat de reizigers onderweg zijn naar
het paradijs, waar ze vanzelfsprekend niet in hun alledaagse kloffie
kunnen komen aanzetten..........
Vermoedelijk is het mede te danken aan het feit dat de fotografe buitengesloten
was, dat The Travelers blijft intrigeren. Juist door de afstand van
de fotografe tot haar onderwerp krijgt sentiment nergens de ruimte.
Die kwetsbare reizigers met hun delicate schoonheid zijn van zichzelf
al zó aandoenlijk.
Elizabeth Heyert: The Travelers Scalo; € 49,80
|
Bezoek
de internetsite van:
|